پيش گفتار
من در فوريه2001 قبول كردم
كتابي درسي در مورد روان شناسي سلامت بنويسم . آن زمان چهارمين سال استادياري من
در دانشكده امرست در ماساچوست بود، پسر اولم يك سال و نيم داشت و دومين پسرم
را هشت ماهه باردار بودم. صبح ها اكثراً مشغول مطالعات پژوهشي بودم ، اكثر بعد
از ظهرها تدريس داشتم و بيشتر شب هايم صرف پاسخ به انبوه سوال هاي ظاهراً بي
پايان كودك نو پايم مي شد چرا آَتش داغ است؟، چرا گربه ها پيش
مادرشان زندگي نمي كنند؟. حالا ممكن است از خودتان بپرسيد آخر چرا من
متعهد شدم چنين پروژة عظيمي را انجام دهم ؟ در آن ماه ها مرتب از خودم اين
سوال را مي پرسيدم. همكارانم در امرست و جاهاي ديگر نيز همين طور. و سرانجام
به اين نتيجه رسيدم كه فرصت نوشتن كتاب درسي به قدري جذاب است كه نمي توان از
آن گذشت ، آن هم يك كتاب درسي كه رشتة هيجان انگيز روان شناسي سلامت را به
شيوه اي متفاوت نظم مي دهد و توصيف مي كند. پس از قبول نگارش اين كتاب ،
همكاران مسن تر(و عاقل تر) به من يادآور شدند كه نگارش كتاب درسي مشكل و خسته
كننده است و در مواقعي از اين تصميم پشيمان خواهم شد . آيا حق با آنها بود؟
بله ، در برخي موارد اين كار مشكل و در مواقعي حتي خسته كننده بود ولي من هرگز
از اين تصميم ابراز پشيماني نكردم. در واقع، من از تاليف اين كتاب لذت مي بردم
و اميدوارم خرسندي من براي دانشجوياني كه آن را مي خوانند و اساتيدي كه آن را
تدريس مي كنند معلوم باشد .
من اهداف متعددي براي اين كتاب دارم .
اولاً، يكي از جنبه هاي روان شناسي سلامت كه به نظر من از همه جالب تر است اين
است كه شالودة آن بر پژوهش استوار است، پژوهش هايي كه با استفاده از روش علمي
انجام مي شود. بنابراين، يكي از اهداف اصلي من در اين كتاب آن است كه جنبه هاي
هيجان انگيز تفكر در مورد پژوهش و انجام آن را به دانشجويان نشان دهم . فصل 2
كلاً بر روش هاي پژوهشي متمركز است (و قول مي دهم كه خسته كننده نباشد) ، و من
در هر يك از فصل های بعدي مطالعات پژوهشي خاصي را به طور مفصل شرح مي دهم،
البته پژوهش هايي را انتخاب كرده ام كه براي دانشجويان جالب باشد. مثلاً،
پژوهشی را خواهيد خواند كه تاثير نوشيدن الكل را بر تصميم گيري نشان مي دهد ،
پژوهش ديگري بررسي مي كند كه آيا نمايش نوار ويدئويي كارتون هاي ديسني براي
بچه هايي كه قرار است واكسن بزنند از درد آن ها مي كاهد يا نه (كه البته مي
كاهد). ضمناً ، در هر فصل نمودارهايي از داده هاي پژوهشي آورده ام تا نشان دهم
يافته هاي پژوهشي معمولاً چگونه عرضه مي شوند و نمونه هايي از پرسشنامه هاي
پژوهشي واقعي آورده ام تا شما بتوانيد پي ببريد كه بر اساس آن مقياس ها چه
نمراتي كسب مي كنيد. (آيا كنجكاو نيستيد بدانيد كه شما فرد " نوع A" هستيد یا نه و چگونه بردرد غلبه مي كنيد؟)
همچنين از دانشجوياني كه اين كتاب را
مطالعه مي كنند مي خواهم در مورد آنچه
توضيح مي دهم فعالانه بينديشند . اين كتابي نيست كه صرفاً بخوانيد و
سعي كنيد آن را از بر كنيد تا بتوانيد در امتحان يا در تكاليف منزل پاسخ
صحيح بدهيد. البته من مايلم آنچه را كه مي نويسم بخوانيد و در مورد
اطلاعات ارائه شده نقادانه بينديشيد . در بیشتر فصول درباره مطالعات پژوهشي
سوال هاي خاصي را مطرح مي كنم تا شما با سعي و تلاش پاسخش را بيابيد اما بهتر
است در سرتاسر فصل هاي كتاب سوال هايي از اين دست را از خودتان بپرسيد. اگر من
مي نويسم كه افراد متاهل بيشتر از افراد مجرد عمر مي كنند (كه مطلب درستي است)
، بهتر است بينديشيد چرا اينگونه است؟ آيا متاهل بودن موجب مي شود مردم به
رفتار سالم تر مبادرت ورزند يا كساني كه سالم هستند بيشتر احتمال دارد ازدواج
كنند يا اينكه افراد خوش بين بيشتر احتمال دارد ازدواج كنند و ضمناً به
رفتارهاي سالم مبادرت ورزند؟ همه اين ها توضيح هايي احتمالي براي رابطة بين
ازدواج و سلامت است و البته بسياري توجيه هاي ديگر هم وجود دارد.
سوم اينكه مي خواهم مفهومي از جديدترين و
هيجان انگيزترين موضوع ها را در رشتة روان شناسي سلامت به شما ارائه دهم . در
سرتاسر كتاب آخرين پژوهش ها را توضيح مي دهم
و اغلب به شما مي گويم كه دقيقاً چه كساني آن پژوهش را انجام داده اند
و در كجا كار مي كنند . همچنين هر فصل را با دو سوال خاتمه مي دهم كه آن ها را
"مسائل باقي مانده" ناميده ام. آيا به نظر شما دعا مي تواند موجب
بهتر شدن سلامتي شود؟ آيا فكر مي كنيد صرفاً انجام عمل جراحي مي تواند سلامتي
را بهبود بخشد؟ حتي اگر پزشك هيچ كاري جز شكافتن و دوختن بدن فرد انجام ندهد.
اين كتاب به هر دو دستة اين سوال هاو سوال هاي ديگر پاسخ مي دهد.
چهارم اينكه از شما مي خواهم پي ببريد
چگونه موضوع هاي مطرح شده در اين كتاب براي مسائل كاربردي و دنياي واقعي
پيامدهاي واقعي دارد. اين كتاب اطلاعاتي در مورد پيشگيري از گسترش اچ آي وي،
تاثير فقر بر رفتارهاي مرتبط با سلامت و هزينه ها و فوايد غربالگري براي
بيماري هاي ژنتيك بدست مي دهد. و به شما اطلاعاتي مي دهد كه مي توانيد براي هم
اكنون و مابقي عمرتان از آن بهره گيريد- اطلاعاتي در مورد اينكه چرا دانشجويان
غالباً درست پس از امتحانات پايان ترم مريض مي شوند ، تدابيري براي مهار درد
(وحشتناك) زايمان، و توضيح هايي در مورد مراحل سوگواري در پي مرگ يك عزيز. يكي
از دلايل علاقة وافر من به تدريس روان شناسي سلامت اين است كه دانشجويان به
كمك اطلاعاتي كه با گذراندن اين واحد و خواندن اين كتاب بدست مي آورند مي
توانند تفاوت اساسي در زندگيشان (و شايد حتي زندگي دوستان و اعضاي خانوادة
خود) ايجاد كنند.
نكتة آخر اينكه مهم نيست يك كتاب درسي چه
مقدار اطلاعات ارائه مي دهد ، چنانچه دانشجويان قصد نداشته باشند واقعاً تمام
آن را بخوانند این مقدار بي فايده است (بله ، اساتيد اطلاع دارند كه دانشجويان
گاهي اوقات تمام كتاب را نمي خوانند). در نهایت ، من تلاش كردم اين كتاب را
جالب و هيجان انگيز كنم. يكي از اساتيدي كه اين كتاب را نقد كرده است مي
نويسد: "اين متن طوري است كه گويي استاد ساندرسون در حال گفتگو
است." و اين دقيقاً همان حال و هوايي است كه مي خواهم برسانم. گرچه
در بیشتر موارد اين گفتگو يك طرفه است ، مايلم نظر شما را هم بدانم. لطفا در
اين آدرس برايم ايميل بگذاريد و بگوييد چه چيزي فرا گرفتيد ، از كدام بخش
خوشتان آمد و حتي كدام بخش را نمي پسنديد. بياييد گفتگو را آغاز كنيم.
casanderson@amherst.edu
|